อนิเมะต่อเติมสีสันให้ชีวิต

Vocaloid, by YAMAHA

                “อนิเมะส่งเสริมให้ผู้คนมีความคิดสร้างสรรค์ทางศิลปะ”เมื่อทุกคนได้ยินคำกล่าวนี้ส่วนใหญ่คงไม่เห็นด้วย เนื่องจากเหตุผลที่จิตใต้สำนึกของผู้คนได้ฝังไว้ว่าการ์ตูน โดยเฉพาะการ์ตูนญี่ปุ่นเป็นสิ่งที่ไม่ดี ผมขอกล่าวว่าไม่เป็นความจริง ทราบหรือไม่ว่าด้วยเหตุผลที่มีอนิเมะและมังกะนั้น ทำให้ศิลปะใหม่ๆได้ก่อเกิดขึ้นมากมาย เช่น เนื้อเรื่องนั้น ผู้แต่งเรื่องได้นำสิ่งใหม่ๆและบทเรื่อง (storyline) ใหม่ๆนำมาใช้ ซึ่งทำให้เกิดทัศนคติที่แตกต่าง โดยทำให้ผู้คนสามารถแต่งเรื่องที่น่าสนใจและไม่ซ้ำใครได้มากขึ้นเรื่อยๆ นอกจากนี้ยังส่งผลศิลปะทางด้านการแต่งกาย โดยมีแฟชั่นใหม่ที่เรียกว่าคอสเพลย์ (cosplay) ซึ่งคือการแต่งตัวตามยุคสมัยที่ไม่เหมือนปัจจุบันหรือแต่งตามตัวละครในเรื่องไม่ว่าจะเป็น ตัวละครหลังเรื่องหรือตัวละครหลักก็สามารถแต่งได้ทั้งสิ้น นอกจากนี้ยังมีการที่ผู้ติดตามวากภาพตามศิลปะของแนวอนิเมะหรือคือมีตาโต อื่นๆซึ่งเรียกว่าแฟนอาร์ต (fanart) และอื่นๆอีกมากมาย

ปู่ของนูระ ริคุโอะ ในเรื่อง นูระ หลานจอมภูต
(หมายเหตุ หน้าตาจะคล้ายกันแต่นูระจะไม่มีรอยสักตรงหลัง)

                สิ่งแรกคือเนื้อเรื่องของการ์ตูน ซึ่งในละครทั่วไปและการ์ตูนอเมริกานั้นมักจะเป็นเกี่ยวกับแนวเดิมๆเช่น ทางละครนั้น โดยเฉพาะละครไทยมักจะเกี่ยวกับความรัก ซึ่งก็จะเป็นแนวเดิมๆ คือพระเอกหรือนางเอกต้องเกลียดกันก่อนหรือรักกันแล้วก็เกลียด ต่อมาก็จะมีพระรองซึ่งชอบผู้หญิงคนเดียวกันและพร้อมๆกันก็มีการแนะนำตัวแฟนของพระเอก และก็จะเกิดเรื่องกันระหว่างตัวละครเหล่านี้ โดยจะมีตัวขัดขวางไม่ให้ประสบความสำเร็จในความรักได้ ต่อมา พระเอกกับนางเอกก็จะหลงรักกันโดยไม่รู้ตัว ตัวละครรองและนางอิจฉาก็จะพยายามขัดขวาง แล้วก็จะเกิดเรื่องขึ้นที่เปิดโปงความผิดของตัวร้ายทั้งหมดทำให้นางอิจฉาและพระรองถูกกำจัดออกจากเส้นทางแห่งความรัก และพระเอกกับนางเอกก็อยู่ด้วยกันอย่างมีความสุข

                ในทางต่อมา หนังละครเกาหลีนั้น ได้มีการกล่าวจากบุคคลผู้หนึ่งในยูธูบ (youtube) ซึ่งมีนามแฝงว่า นิกาฮิกา (nigahiga) จากวิดีโอ พูดเกี่ยวกับหนังละครเอเชีย (rant on asian drama) ว่า เขาไม่เข้าใจว่าทำไมผู้คนถึงต้องติดตามหนังละครเอเชียอย่างบ้าคลั่งทุกๆเรื่องในเมื่อทุกเรื่องนั้นมีการดำเนินเรื่องคล้ายกันมากจนพูดได้เลยว่าเป็นเรื่องลอกกันมา (เขาหมายถึงหนังละครที่เกี่ยวความรัก) โดยเขาได้กล่าวเกลิ่นไว้ว่าหนังเหล่านี้จะเริ่มโดยในช่วงแรกนางเอกกับพระเอกจะรักกันแล้วซักพัก จะมีเรื่องร้ายเกิดขึ้นทำให้ทั้งคู่แยกกัน ซักพักก็จะรักกันเช่นเดิมด้วยเหตุที่ปมปัญหานั้นได้แก้ไขแล้ว (และเขาได้ขยายเพิ่มว่าสุดท้ายก็ต้องมีคนหนึ่งในคู่พระเอกนางเอกที่จะต้องประสบภัยร้ายและอาจถึงขั้นเสียชีวิตได้)

เพื่อนที่ดีซึ่งกันและกันของซึนะและเอนม่าในเรื่องรีบอร์น

                ทางด้านการ์ตูนญี่ปุ่นนั้น “อะไรก็สามารถเกิดขึ้นได้ในอนิเมะ” นั้นเป็นเรื่องจริง ด้วยสาเหตุที่อนิเมะนั้นไม่ใช่ภาพเหตุการณ์ในโลกจริงแต่อยู่ในโลกดิจิตอลซึ่งก็คือโลกจินตนาการ โดยในคำว่าจินตนาการนั้นสามารถแปลได้ถึงโลกซึ่งไร้ขอบเขตแห่งกรรมหรือสิ่งใดๆ ไม่ว่าจะเป็นสิ่งที่เหนือธรรมชาติในโลกของเราหรือจะเป็นเรื่องใดๆล้วนเกิดขึ้นได้ดังพึงประสงค์ตามผู้แต่ง

                เนื้อเรื่องของการ์ตูนญี่ปุ่นที่น่าสนใจมี นารูโตะ ซึ่งมีฉากที่แปลกใหม่และไม่เหมือนใคร โดยใช้โครงสร้างของหมู่บ้านนินจานำมาดัดแปลงรวมกับหลายเชื้อชาติและเกิดเป็นหมู่บ้านโฮคาเกะ นอกจากนี้นั้น ได้มีการนำพลังวิเศษมากมายดัดแปลงเป็นพลังนินจา รวมถึงคาถามือซึ่งเป็นที่นิยมในหมู่ผู้ติดตามเรื่องนี้เป็นอย่างมาก รูปทรงบ้านนั้นได้มีการดัดแปลงจากญี่ปุ่นสมัยก่อนและสมัยนี้เข้าด้วยกันทำให้ดูแปลกใหม่น่าสนใจยิ่งขึ้น รูปแบบของตัวละครมีแนวแตกต่างจากนินจาทั่วไป โดยนินจาเหล่านี้มีเครื่องแบบคล้ายคนปัจจุบันยกเว้นรองเท้า และกลุ่มผู้ร้ายนาม อาคัตซูกิแต่งชุดคล้ายแวมไพร์ เนื้อเรื่องเกี่ยวกับนินจาและได้มีการนำเรื่องพื้นเมืองของจิ้งจอกเก้าหางมาเสริมด้วย ซึ่งเรื่องนี้ดำเนินเรื่องด้วยการต่อสู้กัน โดยมีแก่นเรื่องเกี่ยวกับเพื่อนช่วยเหลือกัน

พระเอกของเรื่องบลิชและนารูโตะ โดยคนที่อยู่ข้างหน้าคือนารูโตะและคนข้างหลังคืออิจิโกะ

ต่อมาเป็นการ์ตูนนามว่า บลิช (Bleach) เทพมรณะ ซึ่งเกี่ยวกับยมทูตต่อสู้กัน ซึ่งมีแก่นเรื่องคือความรักสามัคคีของเพื่อนเช่นกัน โดยมีเครื่องแบบญี่ปุ่นโบราณเป็นชุดประจำหน่วยในเมืองยมทูตรวมทั้งยึดถือธรรมเนียมซามูไรให้กับยมทูตโดยยมทูตเกือบทุกตนจะมีดาบอย่างน้อยหนึ่งเล่ม หลายสิ่งในเรื่องนี้จะเกี่ยวข้องกับญี่ปุ่นเช่นคนในเมืองยมทูตจะใส่ชุดกิโมโนเป็นต้น แต่จะมีข้อยกเว้นในบางจุดเช่นรองหัวหน้าหน่วยที่หนึ่งจะใส่ชุด และมีฮอลโลว์ (hollow) เป็นคู่ต่อสู้ ซึ่งมีจุดเด่นคือมีกระโหลกและรูวงกลมอยู่ในจุดใดจุดหนึ่งในร่างกาย เช่นกิมโจซึ่งเป็นตัวละครที่ดัดแปลงมาจากสัตว์ประหลาดนามฮอลโลว์ ซึ่งมีส่วนของกระโหลกคลุมครึ่งปากทางด้านขวาและมีรูวงกลมตรงฝ่ามือเป็นรูโบ๋ เนื้อเรื่องเกี่ยวกับการต่อสู้เช่นกัน โดยจะมีการใช้พลังต่อสู้กันซึ่งจะเกี่ยวข้องกับการท่องคาถาหรือไม่ก็พลังของดาบ

ถึงแม้จะมีแต่พลังต่อสู้กัน แต่ก็ไม่ได้มีความรักเลยซะทีเดียว ซึ่งเป็นส่วนน้อยของทั้งสองเรื่องซึ่งที่ได้กล่าวมา สองเรื่องนี้มีจุดเด่นตรงการที่เห็นเพื่อนเป็นสิ่งสำคัญ ซึ่งเป็นการสั่งสอนผู้ดูให้รู้จักดูแลและช่วยเหลือผู้อื่น มีการสอนผู้ดูอีกว่าพลังนั้นไม่ใช่สิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิต แต่การมีชีวิตที่ทำแต่ความดีนั้นคือสิ่งที่สำคัญที่สุดในชีวิต

การิน จินตเมตรในเรื่องการิน

สิ่งเหล่านี้ที่ได้กล่าวมานั้น ล้วนเป็นสิ่งที่เกินความเป็นจริงและยิ่งกว่าความเป็นจริงในจุดที่มีการผสมผสาญวัฒนธรรมหลากหลายไม่ว่าจะเป็นศาสนาเช่นศาสนาคริสต์ หรือวัฒนธรรมของยุโรปและญี่ปุ่น ทั้งชุดเครื่องแต่งกาย บ้านเมือง อื่นๆอีกมากมายต่างจากละครทั่วไปซึ่งใช้หลักศาสนาเดิมๆคล้ายลอกเกือบทุกอย่างมา เช่นละครเรื่องวายุภัคมนตราจากช่องสาม ซึ่งได้มีการนำศาสตรามนตร์ดำซึ่งเป็นสิ่งเดิมๆที่เกิดขึ้นในหลายเรื่องเช่น ผีเข้าและการแช่ง ซึ่งต่างจากเรื่องการินในการ์ตูนที่มีการอ้างอิงถึงมนตร์ดำของยุโรป ญี่ปุ่น และอื่นๆอีกมากมาย รวมถึงสิ่งที่ไม่มีมาก่อนคือการเป็นอมตะเป็นต้น นอกจากนี้การ์ตูนยังมีตัวละครที่ไม่เหมือนใคร ไม่เหมือนละครซึ่งพระเอกไม่ก็นางเอกจะต้องเป็นตรงกันข้ามกับฮีโร่คือจนและอื่นๆ แต่ไม่เหมือนกับการินที่มีพระเอกเป็นคนเชิงบ้าเชิงผิดปกติ โดยคิดในแง่ลบตลอดเวลาและใช้นางเอกเป็นเครื่องมือเล่นสนุก ในนี้ผู้แต่งได้ดัดแปลงตัวละครให้ดูมืดมนมากกว่าปกติทำให้เรื่องน่าสนใจยิ่งขึ้น ทั้งหมดนี้จึงกล่าวได้ว่าการ์ตูนส่งเสริมให้ผู้แต่งและผู้อ่านมีความคิดสร้างสรรค์มากกว่าละครและหนัง

อย่าดูถูกในสิ่งที่คุณไม่เคยรู้จักมาก่อน

“อนิเมะ ไม่สิ การ์ตูนทุกชนิดเป็นสิ่งที่ไม่ดี” ประโยคนี้เป็นข้อความที่ได้ออกมาจากปากของผู้คนมากมาย โดยเฉพาะผู้ใหญ่ที่มีลูกของตนซึ่งดูการ์ตูน หลายคนอาจจะคิดว่าสิ่งที่ผู้ใหญ่เหล่านี้ได้กล่าวออกมานั้นเป็นความจริง ซึ่งแม้แต่นักวิทยาศาสตร์ก็ยังกล่าวว่าการดูทีวีเป็นการกระทำที่จะทำให้สมองมีการเสื่อมลง เรื่องเหล่านี้เป็นสิ่งที่ผู้คนทุกคนได้ยินบ่อยครั้งจนทำให้คำพูดนี้ติดฝังในจิตสำนึกของผู้ใหญ่ทุกๆคน และทำให้ผู้คนกล่าวหาการ์ตูนว่าเป็นอันตรายเยี่ยงยาเสพติดที่ทำให้คนติดหรือถึงกับตายได้ เรื่องนี้ผมขอกล่าวคัดค้านว่าไม่เป็นความจริง ก่อนที่พวกคุณจะกล่าวหาว่าการ์ตูนหรืออนิเมะเป็นสิ่งไม่ดี จะต้องรู้ก่อนว่าอนิเมะคืออะไร “อย่ากล่าวหาอะไรที่ตนเองไม่เคยรู้เรื่องอะไรเกี่ยวกับมันเลย และอย่าดูแคลนอะไรแต่ภายนอก”

อนิเมะคืออะไร อนิเมะคือภาษาทับศัพท์ญี่ปุ่นของคำว่า แอนิเมชั่น ในภาษาอังกฤษซึ่งปกตินั้นจะเป็นการสร้างขึ้นด้วยการวาดขึ้นด้วยมือ แต่ในสมัยนี้ได้มีการนำคอมพิวเตอร์มาช่วยเพื่อความเร็วและคำสะดวกในการทำงาน อนิเมะนั้นได้ถูกสร้างขึ้นในคริสตศตวรรษที่ ๒๐ ซึ่งในอเมริกาก็ได้มีการสร้างแอนิเมชั่นเช่นกัน ในเวลานั้นเอง ที่ญี่ปุ่นได้มีการสร้างแอนิเมชั่นเป็นครั้งแรก ซึ่งสามารถบ่งบอกความแตกต่างระหว่างชาติได้อย่างชัดเจน ในปีคริสตศักราชที่ ๑๙๘๐ อนิเมะได้แพร่หลายไปทั่วญี่ปุ่นและในปี ๒๐๐๐ ได้มีการขยายตลาดไปทั่วโลก

แอนิเมชั่นของญี่ปุ่นและของอเมริกา มีความแตกต่างอย่างมากมาย โดยอเมริกาลายเส้นจะเข้มและส่งบรรยากาศถึงความแข็งให้กับผู้อ่าน ซึ่งมักจะมีเนื้อหาเกี่ยวกับ แอคชั่น มากกว่าประเภทใดๆ โดยเน้นถึงฮีโร่เป็นตัวละครเอก และแอนิเมชั่นของอเมริกาได้มีการแพร่หลายไปในทางโมเดลและหนังสือการ์ตูนอีกด้วย ส่วนอนิเมะ จะมีการวาดเป็นศิลปะเฉพาะตัวของแต่ละนักวาด ซึ่งนักวาดทุกคนจะมีเทคนิคการวาด ลายเส้นและรูปแบบตัวละครไม่เหมือนกัน ต่างกับแอนิเมชั่นที่ตัวละครค่อนข้างมีลายเส้นคล้ายกัน โดยอนิเมะทุกเรื่องจะมีคุณสมบัติที่ว่าการวาดร่างกายมนุษย์นั้น จะมีความสมดุลไม่เหมือนกัน โดยปกตินั้นจะมีอัตรากับหัวคือ ๑ ต่อ ๗ ถึง ๘ ซึ่งจะมีข้อยกเว้นเช่นกัน โดยจะมีประเภทที่ร่างกายนั้นมีอัตราส่วนไม่สมดุลกับหัว กล่าวคือเล็กกว่า โดยตัวละครเหล่านี้มีชื่อเรียกว่า ชิบิ (Chibi) ส่วนด้านตานั้น โอซามุ เทตซุกะ (Osamu Tezuka) เป็นผู้ริเริ่มการดีไซน์ตาให้ใหญ่ขึ้นกว่ามนุษย์ปกติทั่วไป โดยเขาได้ออกแบบรูปแบบนี้ เพราะจะทำให้ตัวละครแสดงความรู้สึกออกมาได้ชัดขึ้นและมองออกง่ายยิ่งขึ้น นอกจากตาที่สามารถบ่งบอกอารมณ์ได้นั้น สัญลักษณ์ก็สามารถบ่งบอกถึงอารมณ์ของตัวละครเช่นกัน ยกตัวอย่างเช่นสัญลักษณ์การเหงื่อตกที่แสดงถึงอารมณ์ที่งง เครียด ตกใจ ขายหน้า และอื่นๆ เมื่อหน้าแดงจะแสดงถึงอารมณ์ที่เกี่ยวข้องกับความรักเป็นต้น

ในปัจจุบัน รูปแบบการวาดของอนิเมะ ได้ดูดซึมกลายเป็นศิลปะรูปแบบใหม่ของญี่ปุ่นไปแล้ว โดยมีนักศิลปะหลายคนได้ทำการประดิษฐ์ชิ้นงานขึ้นมาหลายชนิดเช่นรูปภาพ แกะสลัก การทำการปั้นตัวละครขึ้นมาโดยใช้วัสดุหลายอย่างซึ่งทำให้ก่อกำเนิดหุ่นขนาดย่อของตัวละครในอนิเมะเรียกว่า ฟิกเกอร์ (figure) ซึ่งได้เป็นศิลปะสำคัญในสังคมอนิเมะคล้ายคลึงกับเครื่องปั้นดินเผาหรือรูปปั้นที่เป็นศิลปะสำคัญในการปั้น นอกจากนี้อนิเมะยังก่อให้เกิดรสนิยมการแต่งตัวสมัยใหม่ซึ่งเรียกได้ว่าเป็นการประกวดชุดและการแต่งตัวให้ตรงกับตัวละครในอนิเมะ ซึ่งผู้ที่ชนะเลิศคือผู้ที่แต่งตัวได้อลังการที่สุดและสวยที่สุด สิ่งนี้เรียกว่า คอสเพลย์ (cosplay)

จากสิ่งที่กล่าวมานี้นั้น ไม่มีสิ่งใดที่ไม่ดีเลยวนอกจากการติดอนิเมะและการเสียเงินจากการซื้อศิลปะเหล่านี้ ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบกับราคาของรูปภาพแนวยุโรปหรือศิลปะใหม่ๆนั้น ศิลปะของอนิเมะไม่สามารถเทียบเท่าได้เลย และกลับเป็นว่ารูปภาพแนวตะวันตกที่เหมือนกับการเสียเงินโดยใช่เหตุเสียมากกว่า อนิเมะนั้นยังถือได้ว่ามีภัยอันตรายยิ่งกว่าละครและหนังทั่วไปเสียอีก เพราะไม่ใช่ภาพเสมือนจริงจึงไม่ทำให้ดูไม่ได้ ไม่เหมือนกับหนังที่ปรากฏให้เห็นเลือด เครื่องใน เซ็กส์ และสิ่งไม่ดีอีกมากมายที่อนิเมะไม่มีอะไรเกี่ยวข้องกับเรื่องเหล่านี้เลย แต่ผู้ใหญ่กลับห้ามเด็กดูอนิเมะ แต่ให้ดูหนังและละครเหล่านี้ได้ นอกจากนี้ ละครและหนังเหมือนจะทำให้ผู้ใหญ่ติดเป็นอย่างมาก เหมือนกับการที่เด็กติดการ์ตูน เพราะเหตุใดผู้ใหญ่จึงไม่ห้ามตนเองดูหนังเหล่านี้เหมือนกับการที่ผู้ใหญ่ห้ามเด็กดูเล่า เหตุหนึ่งที่ทุกคนเห็นด้วยคงจะเป็นเพราะทำให้เด็กไม่รู้จักเวลา แต่ถึงจะเป็นเช่นนั้น การ์ตูนสามารถทำให้เด็กฝึกทักษะการฟังการพูดได้ แต่ต้องได้รับการอธิบายและการสนับสนุนจากพ่อแม่ก่อน เพื่อจะได้ไม่ทำให้เด็กไปในทางที่ไม่ดีดังเรื่อง “ดอกเลือด” โดยศิลา คมฉาย ซึ่งเด็กคนหนึ่งมีนามว่า น้องเอ๊กซ์ ไม่ได้รับการสอนและปูพื้นฐานจากพ่อและเรียนรู้จากสื่ออย่างเดียวโดยไม่มีผู้มีความรู้ชี้นำจนทำให้ไปในทางที่ผิด ซึ่งวิธีการแก้ไขไม่ใช่การที่ห้ามให้เด็กดูการ์ตูนตลอดกาล เพราะการ์ตูนเป็นส่วนหนึ่งที่สร้างความคิดสร้างสรรค์และความรู้ทางด้านภาษาให้เด็ก แต่ควรจะเป็นการให้ความเข้าใจกับเด็กในทางที่ถูกต้อง

จากที่กล่าวมานั้น อนิเมะ ไม่ใช่สิ่งไม่ดีเลย อนิเมะนั้น ถึงจะมีเนื้อเรื่องคล้ายหนังและละคร แต่ได้มีการจำกัดผู้ดูอย่างเคร่งครัดเพื่อป้องกันไม่ให้เด็กได้รับเนื้อหาที่ไม่ควร เช่นอนิเมะนามว่า Elfen Lied ซึ่งเป็นเรื่องที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นอนิเมะที่มีการฆ่าฟันอย่างอมหิตอย่างมาก เรื่องนี้จึงได้ถูกจำกัดแค่ ๑๕ ขึ้นไปและประเทศไทยจึงไม่ได้รับเข้ามา แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นควรจะมีวิจารณญานในการรับชมหรือได้รับการอธิบายจากผู้ปกครองเพื่อไม่จินตนาการพาไปในทางที่ผิดได้

ยินดีต้อนรับเข้าสู่โลกแห่งแฟนตาซี

นี่คือโลกของแฟนตาซี โลกแห่งอนิเมะที่อะไรก็เป็นไปได้ คุณรู้หรือไม่ อนิเมะนั้น ดังกว่าเพลงเกาหลีอีก! อนิเมะนั้นดังทั่วโลก อนิเมะคือชีวิตสำหรับโอตาคุทุกคน (ซึ่งผมไม่ใช่) แต่คนรักการ์ตูนทุกคน ได้ถูกสังคมรอบด้านกดขี่ข่มเหงว่าเราเป็นพวกทุเรศ นอกคอก ทั้งๆที่พวกเราไม่ได้ทำอะไรผิดเลย ผมคิดว่าอนิเมะ ถือเป็นวัฒนธรรมในรูปแบบเดียวกับสไตล์เกาหลี แต่ทำไมไม่มีใครยอมรับ เพียงแค่เพราะมันเป็นสิ่งใหม่ คนจึงไม่ยอมรับงั้นหรือ นั่นเป็นการดูถูกวัฒนธรรมสมัยใหม่อย่างสูงสุด ซึ่งพวกคนเหล่านั้นเป็นพวกที่ไม่ยอมเปิดใจให้สิ่งใหม่ๆและยึดแต่สิ่งเก่าๆ คนเหล่านี้จะไม่สามารถเจริญได้ อนิเมะไม่ได้มีความผิดใดๆทั้งสิ้น ทำไมถึงไม่ยอมรับเลย รู้หรือไม่ว่าหนังและละครไทยกับต่างชาตินั้น ยังโหดอัมหิตยิ่งกว่าอนิเมะเสียอีก
เราจะต้องให้ทุกคนยอมรับถึงตัวตนของเราให้ได้ พวกเราไม่ใช่คนต่ำคนไม่มีค่า แต่เป็นคนที่ได้เป็นผู้นำเข้าวัฒนธรรมใหม่นี้ขึ้นมา เพราะฉะนั้น จงภูมิใจไว้เถิด